Czapla Biała Great Egret Casmerodius albus
Ptaki są piękne. Niektóre wręcz ostentacyjnie. Niektóre tak bardzo, że wydają się istotami z innego świata. W tej kategorii na pewno mieszczą się Czaple Białe.
Tajemnicze i wrażliwe. Wyróżnia je chłodna elegancja. Olśniewająco białe – dosłownie świecą w krajobrazie!
I niebywale pł...
Bąk Bittern Botaurus stellaris
Ptak, którego całym światem jest trzcinowisko. Jedynym życiowym celem – pozostać w ukryciu trzcinowiska. On sam wygląda jak trzcina....
Gęgawa Greylag Goose Anser anser
Wielka Poruszycielka. Początek Wszechświata. Najbardziej szara z szarych. Najbardziej boska z boskich. Jej Wysokość Gęś!...
Cietrzew Black grouse Tetrao tetrix
Oni - prawdziwe przystojniaki. Praktycznie granatowi! Do tego trochę perlistej bieli pod lirą i dwie czerwone róże na głowie. Szokuje? Natura nie zna granic!
One – w złotawych beżach, brązach, szarościach. Zroszone czernią i bielą. Na głowie zaledwie różyczki. Subtelnie piękne.
O...
Wodnik Water Rail Rallus aquaticus
Diabełek i dwa diablątka. Głęboka czerń ich puchu dobrze wpisuje się w dawne gusła i legendy.
Na szczęście dla Wodników czas prześladowań już minął. Pozostał tylko głos. Tak samo straszny jak wieki temu - jakby ryczenie, kwiczenie i chrząkanie prosiaka dochodzące gdzieś znad stawu lub rzek...
Zielonka Little Crake Porzana parva
Tak. Ptaki też to robią.
Chociaż nie wszystkie w takich chwilach stają na głowie, tak jak maleńkie Zielonki.
Poza tym, w świecie ptaków, jest to najbardziej klasyczna pozycja: partner sadowi się na grzbiecie partnerki. (Tu warto wyjaśnić, że jego wyjątkowo długie palce u nóg w ża...
Szczudłak Black-winged Stilt Himantopus himantopus
Prawdziwy ptak! Zachwyca i wprawia w zdumienie – jak to tylko ptaki potrafią.
Zaledwie 3 kolory, na nich kilka odcieni, do tego ta jedyna w swoim rodzaju forma i jakby niemożliwe proporcje – a przed nami kolejne Dzieło Sztuki Życia - Szczudłak.
O ironio - imię, jakie mu wybraliśm...
Kulon Stone-curlew Burhinus oedicnemus
Oto ptak, którego nikt nie widzi!
Przez większość dnia nie rusza się, a gdy już z jakiegoś ważnego powodu przebiegnie chyłkiem kilka metrów – natychmiast zastyga w bezruchu. Wówczas od tła odróżni go tylko wyjątkowo bystre lub dobrze uzbrojone oko - na przykład w lunetę. Oczywiście pod war...
Kobczyk Red-footed Falcon Falco vespertinus
Jeden z najmniejszych europejskich sokołów. Prawdopodobnie najbardziej kolorowy – z całą pewnością najbardziej ekstrawagancko ubarwiony. Więcej: nie znajdziemy wśród ptaków drapieżnych bardziej zróżnicowanej kolorystycznie pary, niż para Kobczyków.
Inaczej niż zdecydowana większość ptaków ...
Płomykówka Barn Owl Tyto alba
Niektórzy mają serce na dłoni – Płomykówka na twarzy.
Atłasowa suknia: morelowo-ruda, oprószona niebieską szarością, obsypana kryształem
oraz czarnymi i białymi perłami.
Piękna zjawa – ukazuje się od zmierzchu do świtu. Czasami i wyjątkowo – pośród szarego, jesiennego lub zimowe...
Turkawka Turtle Dove Streptopelia turtur
Gołąbek Pokoju wcale nie był biały! Miał różową pierś, a cynamonowe pióra na skrzydłach układały się w charakterystyczne łuski. Szyję zdobiły czarno-białe prążki, a oko wiśniowa obwódka. Był kolorowy i wyglądał jak Turkawka. On był Turkawką!
Łączące się w pary Turkawki okazują sobie wiele ...
Dzięcioł Białogrzbiety White-backed Woodpecker Dendrocopos leucotos
Wygląda jak archetyp dzięcioła. Pstrokaty, biało-czarny, w czerwonej czapeczce. (Ale tylko samce. Samiczki noszą czarno-granatową.) I chociaż bardzo podobny do stosunkowo częstego Dzięcioła Dużego – najliczniejszego z naszych dzięciołów – Dzięcioł Białogrzbiety jest obok Trójpalczastego naszym najrz...
Wilga Golden Oriole Oriolus oriolus
Ptak najczęściej słyszany w naszej telewizji. W dawnych produkcjach żadna scena z umajonym lasem nie mogła wybrzmieć bez śpiewu Wilgi w tle: „Czarne chmury”, „Podróż za jeden uśmiech” czy „Daleko od szosy”. Jej głos towarzyszył Zbyszkowi z Bogdańca, Panu Wołodyjowskiemu oraz Czterem Pancernym (i Sz...
Kraska European Roller Coracias garrulus
W jej nazwie wciąż słychać echa słowiańskich słów odnoszących się do piękna, urody i kolorów. Kraska wygląda, jakby omyłkowo zbłądziła na północ. I rzeczywiście: ptaki te skolonizowały Europę z Afryki, dokąd najpóźniej we wrześniu powracają na zimę.
Kraska swoimi kolorami mogłaby przyćmi...
Wróbel House Sparrow Passer domesticus
Na początku był… Wróbel!
Z archiwistycznego punktu widzenia niemal dosłownie. Był bowiem jednym z pierwszych, których Mistrz Linneusz, ojciec systematyki, metodycznie opisał i którem nadał tzw. nazwę gatunkową. A był to rok 1758. Początkowo nazwa ta brzmiała Fringilla domestica, ale bardz...
Wodniczka Aquatic Warbler Acrocephalus paludicola
Mała, niepozorna, wielkości Wróbla - i do niego, a konkretnie do niej (Wróblicy) podobna. Mimo to, wśród specjalistów i tzw. birdwatcherów (obserwatorów ptaków), jest bez wątpienia jednym z najsłynniejszych i najbardziej pożądanych europejskich ptaków. Żaden inny ptak nie rozsławił też imienia nasz...
Ślepowron Night Heron Nycticorax nycticorax
Łacińską nazwę Ślepowrona można przetłumaczyć jako „nocny kruk”. Podobnej inspiracji najwyraźniej szukali też ci, którzy nadali mu polską nazwę… Może dlatego, że ptak ten w dzień woli ukrywać się w gęstych, nadwodnych zaroślach, które najchętniej opuszcza po zmroku. A może jego niezwykłe oczy, w ko...
Bączek Little Bittern Ixobrychus minutus
Bączek, jak można się domyśleć, to mniejszy kuzyn Bąka - i jedna z najmniejszych czapli. O ile to w ogóle możliwe, jeszcze bardziej skryty i nieuchwytny niż Bąk. Tego ostatniego przynajmniej możemy usłyszeć. Jego godowe buczenie niesie się z wiatrem na odległość kilku kilometrów. Krakanie lub klekot...
Nur Czarnoszyi Black-throated Loon Gavia arctica
Ptak zjawisko!
Jego widok zatrzymuje czas i pozostaje pod powiekami na tygodnie i miesiące. Jego wołanie przyprawia o dreszcze. Mocne. Magnetyczne. Różne od wszystkiego, co do tej pory słyszeliśmy. Niesie się szerokim echem po wodzie i przyciąga niczym mityczny śpiew syren. Niepokoi. ...
Perkoz Rdzawoszyi Red-necked Grebe Podiceps grisegena
Tak jak wszystkie perkozy: może latać - chociaż niechętnie.
Nie może chodzić. No bo jak utrzymać równowagę, gdy nogi, zamiast jak u wszystkich normalnych ptaków wyrosnąć pośrodku tułowia, pojawiają się dopiero gdzieś na jego peryferiach. Do tego jakby nieproporcjonalnie długie palce stóp, ...
Ohar Shelduck Tadorna tadorna
Zdecydowanie jeden z najprzystojniejszych naszych ptaków.
Silne kontrasty i ostry rysunek doskonale oddają jego charakter – przynajmniej w okresie wiosennej, hormonalnej burzy. Wówczas z pięknych Oharów wychodzi również to, co w nich nie najładniejsze – awanturnictwo i skłonność do bójek… ...
Szlachar Red-breasted Merganser Mergus serrator
Zwany też Traczem Długodziobym. Równie dobrze moglibyśmy go nazywać kaczką-piłą. To przez charakterystyczny dla wszystkich traczy dziób: wąski, wydłużony, z ostrymi haczykami na brzegach. Taki dziób jest doskonałym narzędziem do połowu śliskich ryb, za którymi ptaki uganiają się pod wodą z niezwykłą...
Jarząbek Hazel Grouse Bonasa bonasia
Skromny i tajemniczy. Niewiele o nim wiemy. Nie wiemy nawet, ile Jarząbków jeszcze żyje w naszych lasach. Wiemy jedynie, że ich ostatnie enklawy są coraz bardziej od siebie oddalone. Mimo to Jarząbek jest wciąż na liście gatunków łownych! Do jego kuzynów, Głuszca i Cietrzewia, też strzelano aż do ro...
Drop Great Bustard Otis tarda
Ogromne ptaszysko. Największy w Europie. Jeden z najcięższych, latających ptaków na świecie. Wysokie na metr i więcej, niektóre samce ważą ponad 20kg i rozpościerają swoje skrzydła na blisko 2,5m. Mimo to potrzebują zaledwie kilku kroków rozbiegu, aby wznieść się w powietrze. Tam – majestatyczne - l...
Czajka Lapwing Vanellus vanellus
Z daleka czarno-biała. Z bliska ciemnozielona. Mieni się złotem i purpurami.
Z daleka zadziwia niezwykłymi powietrznymi akrobacjami – kręci beczki, pikuje, koziołkuje, hałasuje. Z bliska czaruje wielkimi, dobrymi oczami i filuternym czubkiem targanym na wietrze. Do tego porusza się, jakby ...
Kulik Curlew Numenius arquata
Głos z powieści Jane Austen.
Charakterystyczne, piękne flety słyszymy w każdej ekranizacji. Towarzyszą Pannom Bennet, Fanny Price, Emmie oraz wszystkim innym bohaterom. Dzisiaj wciąż trudno wyobrazić sobie brytyjski film, którego akcja toczy się na pięknej angielskiej wsi, bez głosu Kulikó...
Dubelt Great Snipe Gallinago media
W kilku miejscach w Polsce, tam gdzie jeszcze zostało trochę bagien i mokradeł, każdej wiosny, o zmroku rozpoczyna się niezwykły turniej. Słychać cichutkie klekotanie i jakby zduszony szczebiot. Widać (do czasu) podskakujące w podnieceniu ptaki, które przybierają najdziwaczniejsze pozy - jakby chci...
Batalion Ruff Philomachus pugnax
Ptak, którego wyprzedza jego własna legenda.
Może dlatego ludzie, którzy widzą Bataliony po raz pierwszy, mówią, że spodziewali się czegoś… większego.
Tymczasem Batalion jest niewiele większy od Szpaka. Ale długie nogi, szyja i wspaniałe godowe kryzy samców powodują, że ptaki te ...
Ostrygojad Oystercatcher Haematopus ostralegus
Czarno-biały - z upierzenia i charakteru.
Pewny siebie, asertywny, odważny. Z takim lepiej nie zadzierać. Wielkości co najmniej dużego gołębia, ale mocno zbudowany i wytrwały.
Swoim silnym, długim dziobem otwiera nawet najszczelniej zamknięte muszle małży. Nic wielkiego? Proponuj...
Szablodziób Avocet Recurvirostra avosetta
Mimo, że tylko czarno-białe, delikatnej urody i pełne gracji Szablodzioby niezmiennie przykuwają wzrok i budzą zachwyt.
Gdy przyjrzymy się ich dziobom, zrozumiemy skąd takie imię. Charakterystyczny dziób Szablodzioba okazuje się bardzo czułym narzędziem. Ptaki brodząc po płyciznach lub uno...
Rybitwa Białoczelna Little Tern Sternula albifrons
Smukła i delikatna. Najmniejsza z rybitw. Z charakterystycznym jaskółczym ogonem i jakby nieproporcjonalnie dużą głową.
Jak większość rybitw, całymi godzinami, a nawet dniami unosi się w powietrzu. Lekko, zwiewnie i bez wysiłku. Niczym pierzasta primabalerina. (I tu przydaje się ów jaskółc...
Mewa Siwa Common Gull Larus canus
Subtelnej urody i, jak na mewę, raczej nieśmiała. Do niedawna zwana pospolitą. A że niestety szybko zmniejsza swoją liczebność, naukowcy postanowili zmienić jej nazwę na… mniej mylącą. Ale uwaga: przymiotnik „siwa” bynajmniej nie ułatwia odróżnienia jej od innych naszych mew, bo, poza jednym wyjątki...
Orzeł Przedni Golden Eagle Aquila chrysaetos
W wielu językach zwany złotym orłem. Nazwa ta odnosi się tyleż do złotego koloru piór na głowie i szyi, co do przymiotów i wartości z jakimi ptak ten był kojarzony. Żaden inny ptak, ani zwierzę nie widnieje na tylu godłach, flagach, herbach, monetach, pieczęciach i innych ważnych emblematach. Złot...
Rybołów Osprey Pandion haliaetus
Kiedyś ulubiony ptak bogini Ateny. Dzisiaj - pechowiec! I tylko dlatego, że tak jak my - lubi ryby. A z takim imieniem nie ma szans, aby ukryć się przed naszą zachłannością i okrucieństwem. W końcu jeżeli ktoś nazywa się Rybołów, to każdy się domyśla, co ten ktoś robi… Zjada ryby, które, z naszego...
Puchacz Eagle Owl Bubo bubo
Odkąd są sowy na świecie, możemy się jedynie cieszyć, że nie jesteśmy myszą. Bo, poza wyjątkami, sowy na całym świecie pasjami zajadają się gryzoniami. Do tego stopnia, że tzw. mysie lata stają się jednocześnie sowimi latami. Otóż średnio co 5-7 lat, w różnych regionach świata, myszy i ich krewniacy...
Dzięcioł Trójpalczasty Three-Toed Woodpecker Picoides tridactylus
Zamiast tradycyjnej czerwonej czapeczki - nosi żółtą. (I tylko samce.) Do tego ma trzy palce u stóp. Szczegół anatomiczny, który zwykle przydaje się tym, którzy dużo biegają, a który obserwujemy u niektórych rączych ptaków i chociażby koni. Poza tym – typowy dzięcioł. Te trzy palce nie tylko nie prz...
Orzechówka Nutcracker Nucifraga caryocatactes
Tajemnicza kuzynka Srok, Sójek, Wron i innych krukowatych. Ładna! W sukni koloru gorzkiej czekolady, gęsto usłanej białymi łzami (chodzi o kształt naturalnie). To co ją łączy z rodziną, to mocny profil - a konkretnie silny, wielofunkcyjny dziób, który w połączeniu z wrodzoną inteligencją i przedsięb...
Podróżniczek Bluethroat Luscinia svecica
Podróżniczek – tak jak każdy normalny ptak, każdej wiosny zrobi wszystko, aby go usłyszeć lub zobaczyć… Albo najlepiej jedno i drugie.
Z pewnością tak czyni męska część ptasiej społeczności. Ale bynajmniej nie jest to regułą!
Wiosną uśpione poza sezonem narządy rozrodcze u niektó...
Remiz Penduline Tit Remiz pendulinus
Ptak wielkości wróbla w masce Zorro? To musi być Remiz! Pomimo tej hollywoodzkiej ozdoby spod znaku płaszcza i szpady, Remiz, jako jedyny gatunek ptaka, w niektórych językach nosił lub nosi w swojej nazwie przymiotnik „polski”. Szczególnie w krajach francuskojęzycznych nazywano go sikorą polską, re...
Bocian Czarny Black Stork Ciconia nigra
Czerń w jego nazwie jest sporym uproszczeniem – bowiem ta mieni się wszystkimi kolorami tęczy. Bez wątpienia jeden z naszych najpiękniejszych ptaków. Jego widok zapiera dech w piersiach. Tajemniczy i nieśmiały duch pierwotnego lasu....
Łabędź Krzykliwy Whooper Swan Cygnus cygnus
Tak jak my, ptaki w większości są bardzo społeczne. Tak jak u nas, podstawa to rodzina! Aż 90% wszystkich gatunków łączy się w pary na krótszy lub dłuższy czas. Niektóre na całe życie. U ssaków ta proporcja jest dokładnie odwrotna.
Ale - raz jeszcze, tak jak u nas - życie w parze bynajmnie...
Podgorzałka Ferruginous Duck Aythya nyroca
Czekoladowobrązowa kaczka z cynamonową głową i białymi oczami - ale tylko u kaczorów. Kaczki i młodzież mają ciemne oczy. W przeciwieństwie do innych naszych dzikich kaczek, samce i samice nawet w tzw. szacie godowej są do siebie bardzo podobne. Zdecydowanie większą różnicę w ich wyglądzie robi pogo...
Cyraneczka Common Teal Anas crecca
Kaczor, a właściwie kaczorek, w szacie godowej to prawdziwy klejnot pośród bagien. Gdy jest ich więcej, to już cała kolia. Razem z kaczorami innych gatunków – prawdziwy skarbiec. Niczym nie okiełznana feeria kolorów i kształtów. Najbardziej ekstrawaganckie połączenia i dodatki uchodzą bezkarnie na r...
Płaskonos Shoveler Anas clyoeata
Płaskonos to typowa kaczka, tyle że z ogromnym dziobem, który służy mu za cedzak. Tym cedzakiem filtruje wodę, która pośród jego ulubionych płytkich bagien i rozlewisk jest pożywna jak bogata zupa.
Gdyby nie drapieżniki i myśliwi, życie kaczek mogłoby być całkiem przyjemne…
Późną...
Edredon Eider Somateria mollissima
Pióra. Zbudowany z keratyny cud ewolucji. Z tej samej substancji, co nasze włosy i paznokcie!
Grzeją lub chłodzą. Chronią przed wilgocią albo też zatrzymują wodę niczym gąbka. Są najbardziej ekstrawagancką ozdobą lub zapewniają doskonały kamuflaż. Cudownie lekkie - jednocześnie wszystkie r...
Głuszec Capercaillie Tetrao urogallus
Wielki i efektowny, a przy tym bardzo wrażliwy. Spokojny, opanowany, powściągliwy. Ale - w przypadku kogutów te ostanie cechy wyraźnie zanikają na czas wiosennych toków. Znikający symbol nieobecnych już krajobrazów – puszczańskich borów i lasów.
Głuszce należą do tych nielicznych ptaków, k...
Kuropatwa Grey Partridge Perdrix perdrix
Przede wszystkim skromna.
I lekceważona.
Po latach ciągłej eksploatacji sprowadzona do roli potrawki. Łatwej zdobyczy myśliwych, kłusowników czy przygodnych chłopów. Najczęściej kojarzymy ją martwą, gdy jej głowa bezwiednie zwisa ze szczęk jakiegoś wyżła na olejnym obrazie....
Rycyk Black-tailled Godwit Limosa limosa
Sam woła swoje imię. Głośno i po wielokroć: rycykrycykryck…
A tam, gdzie wołają (się) Rycyki, tam chcą też mieszkać inni. Każdy chciałby mieć Rycyka
za sąsiada – szczególnie, gdy czas założyć gniazdo i wychować młode....
Błotniak Zbożowy Hen Harrier Circus cyaneus
Gdy tuż nad łanami zbóż, traw lub trzcin zobaczymy dużego ptaka w kształcie spłaszczonego V, to na pewno będzie błotniak. W eleganckiej sylwetce uwagę zwraca długi ogon i znaczna rozpiętość skrzydeł. Ptaki kołyszą się na wietrze, jakby zawieszone w powietrzu. Sprawiają wrażenie lekkich – wręcz kruch...
Sokół Wędrowny Peregrine Falcon Falco peregrinus
Panie i Panowie, Dziewczyny i Chłopaki! Przed Wami najszybsza istota na Ziemi!
Gdy namierzy swoją ofiarę, wzlatuje wysoko ponad nią – i spada z szybkością ok. 180 km/h. Przeważnie. Ale jeśli trzeba – będzie pikować z prędkością 322 km/h. W każdym razie taką prędkość do tej pory oficjalnie ...
Zimorodek Kingfisher Alcedo atthis
Jeden z tych ptaków, o którym prawie każdy słyszał - ale tylko nieliczni widzieli. Za to, jeśli już ktoś miał szczęście zobaczyć Zimorodka, na pewno zapamięta ten moment.
Nie więcej – ułamki sekundy!
Maleńki, oszałamiająco szybki. Szmaragdowo-lazurowy. Oślepia eksplozją kolorów....
Żołna European Bee-eater Merops apiaster
Żołna to pewnie nasz najbardziej kolorowy ptak. W rywalizacji na kolory mogłyby z nią konkurować jedynie niektóre kaczory i Kraski.
Lubi słońce i owady – najbardziej błonkówki, a więc pszczoły, trzmiele, osy i im podobne. Za nimi uwija się w powietrzu z iście akrobatyczną zręcznością.
Wąsatka Bearded Tit Panurus biarmicus
A wszystko przez te hipsterskie, czarne wąsy. Unoszone i stroszone w czasie wiosennych toków i w chwilach podniecenia. Oczywiście tylko u samczyków. Wówczas w ruch idą nie tylko wąsy, ale też niebieskie kaptury na głowie i przede wszystkim długie ogony, które mali tancerze rozkładają w ekstrawaganck...
Jaskółka Dymówka Barn Swallow Hirundo rustica
„Jedna jaskółka wiosny nie czyni”. Być może.
Ale wystarczy jedna, aby życie stało się lepsze.
Ten mały ptak ma wyjątkową moc. Niesie radość i nadzieję – i to na odległość wielu tysięcy kilometrów…...
Pliszka Cytrynowa Citrine Wegtail Motacilla citreola
Nazwana cytrynową w wielu językach – zrozumie ten, kto zobaczy samczyka w szacie godowej. Neonowa żółć głowy i piersi, skontrastowana z czarno obwiedzionymi, stalowymi pokrywami skrzydeł dosłownie świeci w krajobrazie. Nie do pomylenia. Nie do przeoczenia!
Samiczka mniej ekstrawagancka i p...